Publikacja ma charakter monografii trójautorskiej, przygotowanej we współpracy międzyuczelnianej (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie, Uniwersytet Marii Skłodowskiej-Curie w Lublinie i Uniwersytet im. Adama Mickiewicza). Programy studiów filologicznych polskich uczelni podlegają ciągłej ewolucji, aby dopasować się do oczekiwań zmieniającego się rynku pracy i zwiększyć szanse zatrudnienia swoich absolwentów. Zmiany w profilu kształcenia filologów są niekiedy bardzo istotne. W niniejszej publikacji analizowane są trzy obszary, w których otwarcie się filologii na karierę zawodową absolwentów w szeroko rozumianym, przedsiębiorstwie jest szczególnie widoczne: są to współpraca uczelni z otoczeniem gospodarczym, przygotowanie studentów do porozumiewania się w JO w kontekstach specjalistycznych oraz kształcenie nauczycieli LSP, umiejących odpowiedzieć na oczekiwania specyficznych grup odbiorców. Analizie poddano programy studiów sześciu popularnych filologii, tj. anglistyki, germanistyki, romanistyki, iberystyki, italianistyki oraz rusycystyki. Autorki podjęły się próby opisu form i sposobów kształcenia uniwersyteckiego na kierunkach neofilologicznych przez pryzmat głównych założeń glottodydaktyki specjalistycznej. Monografia jest więc z jednej strony zapisem faktycznego stanu rzeczy, jaki można zaobserwować na przykładzie oferty programowej studiów neofilologicznych w Polsce, ale z drugiej ilustracją, w jaki sposób i w jakim wymiarze teoretyczne i metodyczne założenia glottodydaktyki specjalistycznej ważą na kształcie każdego programu kształcenia przygotowującego do zawodu. Bogaty materiał badawczy będący podstawą zrealizowanego badania pozwala wychwycić zmiany, jakie dotknęły kształcenie filologów w Polsce oraz pokazać miejsce dydaktyki języków specjalistycznych w obecnym kształceniu neofilologicznym. Wyniki analizy ukazują kierunki rozwoju oferty dydaktycznej, jak również mogą stanowić inspiracje do potencjalnych modyfikacji.

Wykaz skrótów

Wstęp

1. Filolog a otoczenie gospodarcze

1.1. Filolog – próba definicji

1.1.1. Filolog: kim jest?

1.1.2. Filolog: drogi do zawodu

1.1.3. Filolog: rynek pracy

1.2. Filologia a współpraca ze środowiskiem gospodarczym

1.2.1. Kształtowanie relacji ekonomicznych z otoczeniem gospodarczym

jako misja uczelni

1.2.2. Możliwości współpracy kierunków filologicznych z otoczeniem gospodarczym

1.2.3. Formy i obszary współpracy kierunków filologicznych z sektorem

gospodarczym

1.2.4. Przykłady współpracy kierunków filologicznych z sektorem gospodarczym

1.3. Podsumowanie

2. Filolog a znajomość specjalistycznych odmian języka obcego

2.1. „Języki specjalistyczne” a „język ogólny”

2.1.1. Autonomiczność języków specjalistycznych względem języka ogólnego

2.1.2. Kwestia zawierania się języków specjalistycznych w języku ogólnym

2.1.3. Implikacje dydaktyczne

2.2. Języki specjalistyczne: przegląd koncepcji lingwistycznych i dydaktycznych

2.2.1. Języki specjalistyczne jako style lub rejestry

2.2.2. Subjęzyki specjalistyczne: orientacja terminologiczna i ściśle zaplanowana

progresja

2.2.3. Pragmatyczna wizja języka: analiza potrzeb i analiza dyskursu

2.2.4. Działanie językowe jako część praktyk zawodowych

2.2.5. Rozwój badań z zakresu lingwistyki JS oraz glottodydaktyki specjalistycznej:

implikacje dla kształcenia filologów

2.3. Koncepty przydatne w nauczaniu JOS

2.3.1. Terminologia specjalistyczna

2.3.2. Tekst specjalistyczny

2.3.3. Dyskurs specjalistyczny

2.3.4. Gatunki specjalistyczne

2.3.5. Styl i rejestr

2.3.6. Sposób ujmowania JOS a implikacje dydaktyczne

2.4. Języki specjalistyczne w programach studiów filologicznych

2.4.1. Tłumaczenia specjalistyczne

2.4.2. Języki branżowe oraz zawodowe na studiach filologicznych

2.4.2.1. Język ekonomiczny i język biznesu

2.4.2.2. Język prawniczy

2.4.2.3. Język turystyki i hotelarstwa

2.4.2.4. Inne JOS proponowane filologom

2.4.3. Wiedza specjalistyczna oraz specjalistyczne normy socjolingwistyczne

2.4.4. Poziom znajomości języka ogólnego a wprowadzanie JOS

2.5. Przygotowanie specjalistyczne filologów: konkluzje i wnioski

3. Filolog jako nauczyciel języka obcego specjalistycznego

3.1. Ewolucja profilu zawodowego nauczyciela języka obcego

3.2. Nauczyciel języka specjalistycznego: osoba do (zbyt?) wielu zadań

3.2.1. Kompetencje nauczyciela języka specjalistycznego

3.2.2. Role nauczyciela języka specjalistycznego

3.2.3. Zadania nauczyciela języka specjalistycznego

3.3. Planistyczne działania nauczyciela na rzecz kształcenia językowego dla potrzeb

i do celów zawodowych

3.4. Programowanie kształcenia w zakresie JOS: potencjalne trudności

3.4.1. Analiza zapotrzebowania na kurs

3.4.2. Analiza potrzeb

3.4.3. Pozyskanie danych źródłowych

3.4.4. Opracowanie ćwiczeń

3.5. Kształcenie nauczycieli języków obcych w Polsce

3.5.1. Standardy określające przygotowanie do zawodu nauczyciela języka

obcego

3.5.2. Standardy określające przygotowanie do nauczania języka obcego specjalistycznego

3.5.3. Kształcenie nauczycieli języków obcych specjalistycznych w polskich

publicznych szkołach wyższych

3.6. Kształcenie nauczycieli języków obcych specjalistycznych – perspektywy

Zakończenie

Bibliografia

Aneksy

Aneks 1. Odniesienia do JOS w nazwach programów studiów filologicznych

Aneks 2. Tłumaczenie specjalistyczne w programach kierunków filologicznych

Aneks 3. JOS w programach kierunków filologicznych

Aneks 4. JOS ekonomii i biznesu

Aneks 5. JOS prawne i prawnicze

Aneks 6. JOS turystyki i pokrewne

Aneks 7. Inne JOS proponowane filologom

Summary (Philology and the Challenges of Specialist Communication: from Cooperation

with Business to Teacher Training)

The publication is a three-author monograph prepared in cooperation with the Pedagogical University in Kraków (KEN), Maria Skłodowska-Curie University in Lublin and Adam Mickiewicz University. 

 The study programmes of philology studies at Polish universities are subject to constant evolution in order to adapt to the expectations of the changing labour market and boost their graduates' employability. Changes in the profile of education of philologists are sometimes very important. 

 This publication analyses three areas in which it is particularly visible how philology studies open up possibilities for their graduates' professional careers in a company, which is understood here in broad terms: these areas are cooperation between the university and the business environment, preparing students to communicate in a foreign language in specialist contexts, and training teachers of specialist languages who can respond to the expectations of specific audiences. The study programmes of six popular philologies at 22 Polish universities were analysed, i.e. English, German, Romance languages, Hispanism, Italian and Russian studies. 

 The authors have sought to describe the forms and methods of university education on neophilology degree courses through the prism of the main assumptions of specialist glottodidactics. Therefore, this monograph is, on the one hand, a record of the real state of affairs, which can be observed in terms of the curricula offered on neophilology degree courses in Poland. On the other, it is also an illustration of how and to what extent the theoretical and methodological assumptions of specialist glottodidactics impact on the shape of each training programme preparing for the profession. 

The rich research material forming the basis of this study makes it possible to discern the changes that have affected the education of philologists in Poland, and to show the place  specialist language teaching has in current neophilology education. The results of the analysis indicate the directions for developing the teaching on offer, and may also act as an inspiration for potential modifications.